С.Хүрэлбаатар: УИХ-ын гишүүдийн дотор сэтгэлгээний болон оюуны хоцрогдолтой хүмүүс маш олон байдаг

“Сэтгэшгүй” эмнэлгийн захирал, ховсчин С.Хүрэлбаатартай ярилцлаа.

–Таныг Монголд ховс эмчилгээ хийдэг цөөхөн хүмүүсийн нэг гэж ярьдаг. Ер нь ховс эмчилгээ гэж юуг хэлээд байна вэ? Энэ талаар ярьж өгөөч.

-Ховс эмчилгээ гэдэг бол дэлхий нийтэд хүн төрөлхтөн анх үүсэн бий болсноос хойш үүссэн өнө эртний анагаахын шинжлэх ухаан юм. Ховс гэдэг нь нэг энергийн систем нөгөө энергийн ситемд нөлөөлхийг ховс гэдэг. Өөрөөр хэлбэл эцгийн энергийн ситем хүүд, эхийн энергийн систем хүүхдэд нөлөөлхийг ховс гэж нэрлэдэг. Хүний энергийг хамгаалж байгаа сүнс буюу “аура” гэдэг зүйл өөрөө өвдсөний дараа хүний бие организм өвдөж эхэлдэг. Тийм учраас эхлээд энергийн ситемийг тэнцүүлсний дараа ямар ч өвчнийг эмчилж болдог. Ингэж аливаа өвчнийг эмчлэх ул суурийг тавих ёстой. Жишээлбэл ямарваа нэг хүн уурлалаа гэхэд тэр хүнээс хар орон зай буюу хар энерги ялгарч гардаг. Тэгвэл тухайн хүн маш удаан уурласнаас болж элэг нь хүндээр өвчлөх жишээтэй. Тийм болохоор эхлээд орон зайгаа цэгцлэх ёстой. Тэгж байж хүн эрүүл болдог. Би сая хэллээ ууртай хүний элэг өвддөг гэж.

Тэгвэл үүнийг дэлхийд тайлбарлаагүй байхад би үүнийг аль хэдийнэ тайлбарлаад оношийг нь гаргачихсан. Би яагаад өнөөдөр “би” гэж ярьж байна гэхээр миний хийж байгаа зүйлийг надаас өөр хэн ч хийгээгүй байгаа. Энэ зах зээлийн системийн үед эрдэмтэй хүн даруу төлөв байх ёстой гэдэг шиг утгагүй үг байхгүй. Яагаад гэвэл эрдэмтэй хүн ярих ёстой юмаа яриад, сэхээрүүлэх ёстой юмаа сэхээрүүлээд явж байх ёстой. Алийн болгон бид дарагдаж ноомой амьдрах ёстой юм. Өнөөдөр монгол улсын шинжлэх ухаан дэлхийн төвшнөөс өчнөөн олон зуун жилээр хоцорч явж байна. Энэ хоцрогдол маань юун дээр их харагдаж байна гэхээр оюуны хоцрогдол манайд асар их байна. Ном уншихгүй байна, өөрсдийгөө гэгээрүүлэхгүй байна, бас дээрээс нь монголчууд дандаа зөв юм ярьдаг, зөв хүнээсээ зугатааж байдаг. Хүнээс үнэн үг сонсож чадахаа байчихсан ийм байдалтай байна. Үүнтэй уялдаад яах ёстой гэхээр ховс гэдэг нь нэгдүгээрт нийгэм нь ховсдож өгнө, хувь хүн ховсонд орно, хамгийн гол ховсчин бол эцэг эх байдаг. Яагаад гэхээр тэр генээс төрсөн учраас. Ховсийг ерөнхийд нь тайлбарлахад ийм байна.

–Өнөөдөр Монголд ховсны эмчилгээ хийдэг хэдэн эмнэлэг үйл ажиллагаа явуулж байгаа вэ? Тэдгээр эмнэлэгүүд хэр баталгаатай гэж та үздэг вэ?

-Яг цэвэр энэ чиглэлээр эрхийг нь аваад албан ёсоор үйл ажиллагаа явуулж буй эмнэлэг бол өнөөдөр манайхаас өөр байхгүй байна. Албан бусаар ховс хийдэг газрууд байдаг гэж сонссон. Гэхдээ тэр газруудын ховсны төвшин хэр хэмжээнд байгааг би хэлж мэдэхгүй байна. Гэхдээ нэг юм байгаа. Өнөөдөр ховс гэдэг зүйл маань бүр шинжлэх ухаан болоод гараад ирчихсэн. Ховсны тухай бараг мянга орчим ном хэвлэлүүд байна. Москвагийн анаагаах ухааны нэг хоёрдугаар институтэд бүгдэд нь ховсын тухай зааж байна. АНУ-д ховсын бүхэл бүтэн том сургуулиуд байна. Ховсны тухай мэдээ материал нийтэлдэг бүхэл бүтэн сар тутмын сэтгүүлүүд байна. Нэг үгээр хэлбэл дэлхий нийтэд энэ шинжлэх ухаан асар өндөр хөгжчихсөн. Гэтэл монголд өнөөдөр энэ талаар юу ч хийгдээгүй.

Тэр утгаараа ховсны талаар бид хоцрогдлын асар доод төвшинд явж байна. Би үүнд маш их харамсдаг. Яахав би энэ харамслаа бодоод “Ховс био орон зайн эмгэг, эмчилгээ” гэдэг ном бичсэн. Энэ номыг бичээд хэвлүүлчихсэн чинь Монголд ерөөсөө тоогоогүй. Бас германы эрдэмтэд миний бичсэнийг ойлгоогүй. Би юу гэж бичсэн гэхээр сэтгэлийн энергээ алдсан хүн амиа хорлодог гээд биччихгүй юу. Амьдрал дээр яг тийм байдаг. Тэгсэн чинь тэрнийг тэр хүмүүс ерөөсөө ойлгоогүй. Урьд нь сэтгэц наркологийн төвд эмээр хийдэг ховсийн эмчилгээ хийгддэг байсан. Одоо хийж байгаа эсэхийг нь сайн мэдэхгүй байна. Эмээр унтуулж байгаад дараа нь ховсддог. Гэтэл өнөөдөр цэвэр биесээ энерги гаргаж ховс хийдэг газар манайд огт байхгүй байна. Би л лав олж сонсоогүй.

–Сүүлийн үед өсвөр үе, залуучууд хар тамхинд ихээр донтох болж, энэ аюул маш их хавтгайрах хандлагатай боллоо. Үүнийг эмчлэх ямар боломж байгаа вэ?

-Үүнийг ганцхан ховс, бариа заслаар эмчилнэ. Надад бүр ийм түүх байна. Гадаадад бол энэнийг эмчилж чадахгүй. Сэтгэцийн өөрчлөлтөд орсон хүмүүс ялангуяа мигрень буюу тархи таллаж өвдөх өвчин, эплепси буюу уналт таталтын өвчин, нойргүйдэл гэх мэтийн ийм өвчнүүдийг өнөөдөр дэлхий нийт ерөөсөө эмчилж чадахгүй байна. Тэгвэл манай эмнэлэг эдгээр өвчнүүдийг бүгдийг нь эмчилж байна. Тэгвэл тэр хүмүүс намайг ойлгоод миний эмчилгээг сураад тэр өвчнүүдийг эмчилнэ гэвэл дор хаяж 20-30 жилийн хугацаа хэрэгтэй. Өнөөдөр би өөрийгөө дөвийлгөж байгаа юм биш тэднээс 20-30 жилийн өмнө түрүүлээд явж байна. Саяхан манайд тархи судлалын дэлхийн том эрдэмтэд ирж хуралдлаа. Тэд саяынхаа хурлаар алцгеймерийн өвчин буюу ой тогтоолт мартах өвчнийг эмчилхэд хүний тархи толгойд элдэв янзын чип суулгаад эмчилж болох цаг ойртож байна гэж хэллээ.

Гэтэл тэр нь манай эмнэлэг дээр өчнөөн жилийн өмнө эмчлэгдчихсэн зүйл байдаг. Би нэг жишээ ярья. Хэдэн жилийн өмнө манай эмнэлэг дээр нэг залуу ирж хэвтсэн юм. Би эхлээд тэр залууг үзээгүй. Тэгсэн чинь авгай нь гээд нэг хүүхэн орж ирээд “Хүрэлээ эмчээ манай нөхрийг надтай танилцуулж өгөөч” гэж хэлсэн. Би тэгэхэд нь өөдөөс нь “Чи юу яриад байгаа юм” гэхэд манай нөхөр ой тогтоомжоо бүрэн алдчихсан гэж тэр хүүхэн хэлсэн. Эхнэрээ ч танихгүй, хүүхдээ ч танихгүй өөрөөр хэлбэл ой санамжаа бүрэн алдчихсан тийм залуу байсан. Тэгээд би тэрний оношийг нь тавиад эмчилгээг нь хийгээд бүрэн эдгээж өгсөн. Тэр залуу дараа нь эхнэрээ таниад, гэр бүлийнхнийгээ таниад надад их баярлаад бүрэн эдгээд гарсан. Тэгээд энэ архи уух, тамхи татах, мансууруулах бодис хэрэглэнэ гэдэг чинь тухайн хүний бие организмд ямар нэгэн өвчин байгаа болоод түүнийгээ хэрэглээд байна гэсэн үг юм. Тэрнээс биш тэр чинь дан ганц архины өвчин бол биш. Тэрч бүү хэл зарим орнуудад спиртийн төрлийн зарим бүтээгдэхүүнийг эмчилгээнд ашиглахыг албан ёсоор зөвшөөрдөг явдал бий. Тэр утгаараа энэ хар тамхи мансууруулах бодист донтсон хүмүүсийг дэлхий нийтэд янз бүрийн аргаар эмчилж байна.

Манай эмнэлэг дээр бол ийм өвчтэй хүнийг бариа засал болон ховс эмчилгээгээр хослуулж эмчилдэг. Би хэдэн сарын өмнө УИХ-ын гишүүн Д.Ганхуягийн охин хүчирхийлэлд өртсныг сонсоод түүн рүү мессеж илгээгээд тусламж үзүүлхийг санал болгосон ч тэр өөрөө надад ямар ч хариу өгөөгүй. Манайхан чинь тэгээд яадаг гэхээр гадаадын эмч нарыг мундаг хүмүүс гэж бодоод байдаг.  Үгүй ш тээ. Монголд өөрт нь гадаадын том эрдэмтдээс дутахааргүй маш мундаг доктор профессорууд зөндөө бий. Жишээ нь хавдар судлалын төвийн зөвлөх Р.Сандуйжав гээд азидаа нэртэй том мэс засалч байна. Гэтэл бид нар өөрсдийнхөө ийм мундаг боловсон хүчнээ ерөөсөө ашиглахгүй гаднаас л хүн урьж авчирхыг урьтал болгодог. Тэр үүднээсээ бид өөрсдийнхөө эмч мэргэжилтнүүдийг дутуу үнэлдэгийн хар гай гарч ирж байна.

–Та сая ховсний эмчилгээг бариа засалтай хослуулж хийвэл илүү үр дүнтэй байдаг гэж хэллээ. Бариа засал хийж буй нь ямар нөлөөтэй юм бэ?

-Бариа хийнэ гэдэг маань өөрөө нурууны мэдрэлийн эсийг нь чөлөөлж өгч байна гэсэн үг. Над дээр ирж эмчлүүлж байсан хар тамхичин, архичид дандаа нурууны гажигтай булчин нь чангарсан энергийн ситем нь алдагдалд орчихсон хүмүүс байсан. Тэгэхээр тийм хүмүүсийг эмчилхийн тулд энергийн ситемийн алдагдсан хэсгийг нь нөхөж өгөөд эрүүл болгонгуутаа “чи дахиж архи уухгүй шүү”, “дахиад хар тамхи татахгүй шүү” гээд орхичихож байгаа юм.

Ингээд тэр гипноз яг тархинд нь сууж өгдөг. Хүний тархинд суулгаад эмчлэх гол асуудал байна уу гэхээс биш дан бие организмтай нь зууралдаад байж болохгүй. Яахав Оросоос зарим нэг ховсчид манайд ирээд хүмүүсийг архинаас гаргаж байгаа боловч тэр тухайн хүний биенд байгаа суурь өвчнийг хамтад нь эмчилэхгүйгээр энэ арга үр дүн муутай байдаг. Яагаад гэвэл тэр өвчин нь дахиж хэзээ сэдрэхийг хэн ч мэдэхгүй. Учир нь хүний бие организм илүү хүчтэй байдаг.

–Тэгвэл сэтгэл зүйч эмч нар энэ чиглэлд ямар эмчилгээ хийдэг юм бол?

Сэтгэл зүйч эмчид бол би итгэхгүй байна. Тэд нар бол “Чи архи ууж яваад нэг өдөр зүрх чинь зогсчихно, чи хар тамхи татаж мансуурч явж байгаад хүн алчихна , чи одоо үүнийгээ болилдоо ээж чинь байна, аав чинь байна” гэсэн иймэрхүү л зөвлөгөө өгдөг. Гэтэл тэр хүн нь цаад хүнийхээ үгэнд орох уу? Орохгүй. Түүнээс биш яг тэр өвчнийг нь эмчилхийн тулд заавал ч үгүй гадны оролцоо байх шаардлагатай. Ер нь сэтгэл зүйн шинжлэх ухаан дэлхий дахинд асар өндөр хөгжсөн байдаг.

Гэтэл сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгнө гэдэг хамгийн наад зах нь тэр хүнтэй дор хаяж 5-6 цаг ярилцах ёстой байдаг. Тухайн хүний хүүхэд ахуй наснаас өнөөг хүртэлх бүх түүхийг нь яриулж бүх ой санамжийг нь сэргээх ёстой. Тэгж байж тухайн хүний өвчний оношийг тодруулдаг. Жишээ нь над дээр тийм хүмүүс ирж байсан тохиолдол бий. 20-иод жилийн өмнө оршуулганд явж байгаад оршуулганы бузараас болоод архичин болчихсон хүнтэй таарч байлаа. Ийм тохиолдлууд амьдрал дээр зөндөө байдаг. Ийм асуудлуудыг би өөрийнхөө тэр номонд бичсэн.

–Сүүлийн үед зарим хүмүүс соронзон зүү, бугуйвч, бүс, бас уураг нөхөх эм, эмчилгээг ихээхэн сонирхож ийм эмчилгээнүүдийг хийлгэдэг болсон гэх юм. Энэ хэр зөв арга вэ?

-Байгалаас заяасан хүний биед соронзон зүү яаж нөлөөлдгийг би сайн мэдэхгүй юм. За яахав бага зэрэг нөлөөлдөг л байлгүй дээ. Би бол хувьдаа үүнийг эсэргүүцдэг. Хүнд соронзон зүү нөлөөлөөд тэр хүн шууд эдгэрнэ гэдэг тэрүүн шиг худлаа юм байхгүй. Тэгвэл анагаахын шинжлэх ухааныг болчих л доо. Соронзонгоороо явчих. Би нэг тийм хүнийг сайн санаж байна. Тэр хүн саяын тэр хэлдэг шиг байнга соронзон хэрэглэдэг байсан. Тэгээд удалгүй нас барсан. Соронзон чинь өөрөө хүний биед яаж нөлөөлдгийг одоо хэр судлаагүй байгаа. Хүний биеийн энергийг тэнцүүлэе гэвэл сайн бариулаад хүний долоон ”чакра” буюу хүрдийг тэнцвэртэй орчинд оруулах хэрэгтэй. Тэгээд хүний биеийн бүхий л эрхтний чакруудыг сайжруулах шаардлагатай. Өнөөдөр монголчууд харанхуй бүдүүлэг байна. Энэ юутай холбоотой гэхээр тархины бор давхаргаас гардаг энергийг хөгжүүлэхгүй байгаатай холбоотой. Яагаад гэхээр тархины бор давхаргаас гардаг энергээс бид нарын оюун ухаан гарах ёстой.

Энэ тал дээр бидний хөгжил өнөөдөр маш их алдагдсан. Ингэхийн тулд юм маш их юм унших ёстой. Энэ бол бидний амьтдаас ялгагдах гол ялгаа юм. Жишээлбэл ан амьтан, хонь, үхэр, таван хошуу малд тархины бор давхрага маш нимгэн буюу бараг байхгүй байдаг. Өөрөөр хэлбэл ямар ч оюун ухаангүй амьтан гэсэн үг. Тэгээд дээрээс нь өнөөдөр манайд сэтгэлгээний тэнэгрэл маш их байна. Сая нэг сэтгүүл үзлээ л дээ “Ухаантай морь” гээд. Морь яахаараа ухаантай байдаг юм. Байхгүй ш тээ. Ухаан гэдэг чинь зөвхөн хүнд заяагдсан асуудал. Тэгээд одоо тэр морь чинь аягүйдвэл ярих нь нь л дээ. Гэтэл морь яадаг гэхээр морины зөн билэг нь хөгжчихсөн, зөнгөөрөө хүнтэй ханьсчихсан, зөн билгээрээ хүний унаа болж яваа амьтан. Нохой ч гэсэн адилхан. Гэтэл өнөөдөр бид нар тэрний учир начрын ялгааг ч ойлгож чадахгүй л явж байна.  Тэгээд ийм байгаа учраас бид нар өнөөдөр дэлхий ертөнцийн хөгжлөөс 50-100 жилийн хоцрогдолтой явж байна.

Эдийн засгийн хувьд бол 100-200 жилийн хоцрогдолтой явж байгаа. Жишээ нь хоёр нөхөр хэрэлдэж байна. Тэгээд л нүүдэл хийгээд яваад өгчихөж байна. Монголчуудын зан ш тээ. Гэтэл тэр нь амьдралд хэрэг болох юман дээр хэрэлдсэн үү? Үгүй. Төрсөн ах дүү нар өнөөдөр хоорондоо хэрэлдчихээд нэг нэгнийхээрээ орохгүй үр хүүхэд нь ч гэсэн үзэн ядаад эхэлж байна. Юунаас болсон юм гээд асуухаар мэдэхгүй аав ээж хоёр л хэрэлдэж байсан тэгээд л тэрнээс болоод бид нар ерөөсөө уулзалддаггүй ш тээ гэж хэлж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл ийм өчүүхэн жижиг асуудал болон оюуны тэнэгрэлээс болоод монгол улсад өнөөдөр өвчтэй хүмүүс маш их байдаг.

–Танайх сэтгэл мэдрэлийн эмчилгээ хийдэг үү? Хэрвээ хийдэг бол таны ажигласнаар өнөөдөр УИХ-ын гишүүдийн дотор сэтгэцийн хувьд асуудалтай хүмүүс хэр их байдаг гэж та үздэг вэ? Энэ талаар та санал бодлоо хуваалцаач.

-Үнэхээр сэтгэцийн өвчтэй эсэхийг нь мэргэжлийн байгууллагаар тогтоолгуулах шаардлагатай байх. Харин сэтгэцийн өвчтэй биш хэрнээ ярьж байгаа яриагаа ойлгохгүй мөн сэтгэлгээний болон оюуны хоцрогдолд орчихсон тийм хүмүүс УИХ-д өчнөөн байна. Хүний ярьж байгааг ойлгохгүй, тийм оюуны хоцрогдолд орчихсон хүмүүс маш их байгаа нь ажиглагдсан. Дээхнэ УИХ-ын гишүүн Ц.Нямдорж нэг хүнийг загнаж байсан. Цаад хүнийх нь нэрийг нь хэлээд яахав. “Үгүй ээ чи миний тавьсан асуултын учрыг ойлгохгүй байж яаж УИХ-д ороод ирсэн юм бэ” гэж байсан. Ц.Нямдоржийн асуусан асуултад тэр хүн хариулж чадаагүй. Ийм оюуны хоцрогдолд орсон хүмүүс өнөөдрийн УИХ-д асар их гарч ирсэн. Гэхдээ өнөөдрийн УИХ-ын хууль ийм юм чинь одоо яахав дээ.

Гэхдээ би ганцхан юмыг тэдэнд захимаар байгаа юм. Та нар эрүүл мэндийн яаманд ажиллаж байгаа мэргэжлийн боловсон хүчнүүдийг битгий оролдооч ээ гэж хэлмээр байна. Дарга нар нь солигддог л юм байгаа биз. Мэргэшсэн боловсон хүчнийг битгий оролдооч ээ гэж хэлмээр байна. Гэтэл өнөөдөр манай мэргэшсэн боловсон хүчнүүд маань өөрсдөө ч бас “но”-той доголдолтой болоод байна. Яагаад гэвэл УИХ-ын сонгууль хүмүүсийг ходоодоор нь сонголт хийлгэж, буруу хүмүүсийг төрд гаргаж ирж байна. Энэ бол өөрөө маш том гэмт хэрэг.

Бид өнөөдөр ард түмнээ гэгээрүүлэх ёстой. Маш том том эрдэмтдийг урьж авчирж лекц уншуулж, ярилцлага хийлгэх хэрэгтэй. Мэдээж харанхуй мунхаг хүмүүс сонин уншиж, өөрсдөө сайн дураараа гэгээрэхгүй нь ойлгомжтой. Тэгж байж бид өнөөдөр энэ монголын ард түмнийг оюун ухаанаар нөлөөлж, цэгцлэхгүй бол ерөөсөө болохгүй. Харин монголчуудын хувьд нэг ийм юм байдаг юм. Төрөхөөсөө өгөгдөл сайтай, юмыг хурдан сурах, хүлээж авах чадвар сайтай хүмүүс байдаг. Энэнийг нь л бид сайн ашиглаж чадвал Монгол улс асар богино хугацаанд хөгжиж чадна.